Dystonie – onwillekeurige spierspanning die het dagelijks leven beïnvloedt

Ervaart u onwillekeurige spiersamentrekkingen of abnormale standen van het hoofd of gezicht? Dan kan er sprake zijn van dystonie: een neurologische aandoening waarbij spieren onbewust en langdurig aanspannen. Dit kan leiden tot vervelende klachten in het hoofd-halsgebied, het gezicht of de kaak.

Wat is dystonie?

Dystonie is een bewegingsstoornis die wordt veroorzaakt door een verstoring in de aansturing van spieren. De hersenen geven onjuiste signalen aan spieren, waardoor er onbedoelde en vaak herhaalde bewegingen of verkrampingen ontstaan. In het gezicht en de hals zien we dit bijvoorbeeld als:

✔ Draaiing of scheefstand van het hoofd (cervicale dystonie/torticollis)

✔ Ooglidkrampen of knipperen (blefarospasme)

✔ Kramp in de kaak of tong (oromandibulaire dystonie)

✔ Moeite met praten, slikken of gezichtsuitdrukking

De klachten kunnen constant of wisselend aanwezig zijn, en verergeren vaak bij stress of vermoeidheid.

Oorzaken van dystonie

Dystonie kan verschillende oorzaken hebben:

• Primair (idiopathisch): zonder aantoonbare oorzaak
• Secundair: als gevolg van hersenletsel, medicatiegebruik (zoals neuroleptica), trauma of andere neurologische aandoeningen
• Focaal: beperkt tot één regio, zoals de hals of het gezicht

Wat kunt u eraan doen?

Hoewel dystonie niet te genezen is, zijn er wel effectieve behandelmogelijkheden om de klachten te verminderen en de controle over de spieren te verbeteren.

De orofaciaal fysiotherapeut kan helpen bij:

✔ Bewegings- en houdingstraining – Het verminderen van afwijkende stand of bewegingspatronen – Verbeteren van coördinatie, stabiliteit en controle

✔ Ontspanningstechnieken – Verminderen van spierspanning door ademhaling, mindfulness of progressieve ontspanning – Verminderen van triggerende spanning bij stress

✔ Functionele oefentherapie – Gericht op spreken, slikken of mimiek bij dystonie in kaak en gezicht – Oefeningen afgestemd op dagelijkse activiteiten

✔ Ondersteuning bij medicamenteuze behandeling – Veel mensen met dystonie gebruiken botulinetoxine-injecties. De fysiotherapeut kan helpen om het effect van de injecties functioneel te benutten en overbelasting van andere spieren te voorkomen.

Wanneer verwijzen?

Een verwijzing naar een orofaciaal fysiotherapeut is zinvol bij:

🔹 Focale dystonie in het hoofd-halsgebied, zoals cervicale of oromandibulaire dystonie

🔹 Verkrampingen of overactiviteit van kaak-, hals- of gezichtsspieren

🔹 Functionele beperkingen bij spreken, slikken of gezichtsuitdrukking

🔹 Ter ondersteuning van behandeling met botulinetoxine

 

Herkent u deze klachten of zoekt u begeleiding naast uw neurologische behandeling? Neem gerust contact op. Samen werken we aan verlichting van klachten en verbetering van uw dagelijks functioneren.