Dystonie – onwillekeurige spierspanning die het dagelijks leven beïnvloedt

Ervaart u onwillekeurige spiersamentrekkingen of een abnormale stand van een lichaamsdeel, zoals het hoofd, gezicht, arm of been? Dan kan er sprake zijn van dystonie – een neurologische aandoening waarbij spieren onbewust en langdurig aanspannen. Dit kan leiden tot verkramping, pijn, tremoren of afwijkende houdingen in verschillende delen van het lichaam.

 

Wat is dystonie?

Dystonie is een bewegingsstoornis die wordt veroorzaakt door een verstoring in de aansturing van spieren. De hersenen geven onjuiste signalen aan spieren, waardoor er onbedoelde en vaak herhaalde bewegingen of verkrampingen ontstaan. In het gezicht en de hals zien we dit bijvoorbeeld als:

✔ Draaiing of scheefstand van het hoofd (cervicale dystonie/torticollis)

✔ Ooglidkrampen of knipperen (blefarospasme)

✔ Kramp in de kaak of tong (oromandibulaire dystonie)

✔ Moeite met praten, slikken of gezichtsuitdrukking

De klachten kunnen constant of wisselend aanwezig zijn, en verergeren vaak bij stress of vermoeidheid.

 

Oorzaken van dystonie

Dystonie kan verschillende oorzaken hebben:

• Primair (idiopathisch): zonder aantoonbare oorzaak
• Secundair: als gevolg van hersenletsel, medicatiegebruik (zoals neuroleptica), trauma of andere neurologische aandoeningen
• Focaal: beperkt tot één regio, zoals de hals of het gezicht

Wat kunt u eraan doen?

Hoewel dystonie niet te genezen is, zijn er wel effectieve behandelmogelijkheden om de klachten te verminderen en de controle over de spieren te verbeteren.

 

Behandeling

Bij Fysio- en Manuele therapie Wander is de revalidatie gebaseerd op de methode van Bleton en wordt aangevuld met klinische ervaring en principes uit onder andere Kinetic Control en motorisch leren. Deze gecombineerde aanpak richt zich op het verbeteren van spiercontrole, het verminderen van overactiviteit en het functioneel herstellen van dagelijkse handelingen.

Onze aanpak bestaat onder andere uit:

✔ Bewegings- en houdingstraining – Verminderen van afwijkende houdingen of bewegingspatronen – Verbeteren van coördinatie, stabiliteit en spiercontrole

✔ Ontspanningstechnieken – Verminderen van spierspanning via ademhaling, mindfulness of progressieve ontspanning – Verminderen van spanning die dystonie kan uitlokken, bijvoorbeeld bij stress

✔ Functionele oefentherapie – Gericht op spreken, slikken of mimiek bij dystonie in kaak en gezicht – Oefeningen afgestemd op dagelijkse handelingen

✔ Ondersteuning bij medicamenteuze behandeling – Bij gebruik van botulinetoxine helpen we om het effect functioneel te benutten – Voorkomen van overbelasting van andere spiergroepen

Dystonie wordt meestal behandeld met botulinetoxine-injecties die overactieve spieren tijdelijk ontspannen; het effect begint na enkele dagen, bereikt een piek na 2–4 weken en houdt gemiddeld 3 maanden aan. Voor optimaal resultaat wordt vaak gespecialiseerde fysiotherapie toegevoegd, gericht op houding, spiercontrole en functionele bewegingen. Deze start idealiter 2–3 weken na de injectie en bestaat uit wekelijkse sessies over gemiddeld 8 tot 12 weken gecombineerd met oefeningen voor thuis, maar kan bij aanhoudende klachten ook enkele maanden duren.

 

Wanneer verwijzen?

Een verwijzing naar een orofaciaal fysiotherapeut is zinvol bij:

🔹 Focale dystonie in het hoofd-halsgebied, zoals cervicale of oromandibulaire dystonie

🔹 Verkrampingen of overactiviteit van kaak-, hals- of gezichtsspieren

🔹 Functionele beperkingen bij spreken, slikken of gezichtsuitdrukking

🔹 Ter ondersteuning van behandeling met botulinetoxine

 

Herkent u deze klachten of zoekt u begeleiding naast uw neurologische behandeling? Neem gerust contact op. Samen werken we aan verlichting van klachten en verbetering van uw dagelijks functioneren.